„Jesteśmy różni – jesteśmy razem”.
Europejskie Towarzystwo Dysleksji uznało 7 października 2021 r. za Dzień Dysleksji. Jest to dobra okazja do tego, aby dowiedzieć się lub przypomnieć sobie, czym jest dysleksja. Międzynarodowe Towarzystwo Dysleksji podaje, iż „Dysleksja jest specyficznym zaburzeniem w uczeniu się o podłożu neurobiologicznym. Charakteryzuje się trudnościami w adekwatnym i/lub płynnym rozpoznawaniu słów oraz słabymi zdolnościami dekodowania i poprawnego pisania. Trudności te są zazwyczaj wynikiem deficytu fonologicznego aspektu języka, często niewspółmiernego do innych zdolności poznawczych i efektywnych metod nauczania stosowanych w szkole. Wtórnie mogą wystąpić problemy z czytaniem ze zrozumieniem i kontaktem ze słowem pisanym, które mogą ograniczyć rozwój słownictwa i wiedzy ogólnej.”
W obiegowej opinii dysleksja to określenie specyficznych trudności w czytaniu (z greckiego dys– trudność, niemożność, brak; lexis – słowa, z łacińskiego legere – czytać), wymieniane obok dysgrafii – trudności w opanowaniu czytelnego, kształtnego pisma (z greckiego grapho – pisać, rysować), dysortografii – trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (z greckiego dys– trudność, niemożność, brak i orthos – prosty, prawidłowy; grapho – pisać, rysować) czy dyskalkulii – problemów z matematyką.
Dysleksja rozwojowa obejmuje wszystkie powyższe aspekty. Objawia się ona trudnościami w czytaniu i pisaniu, które są uwarunkowane neurologicznie. Charakteryzuje się dużym stopniem zróżnicowania indywidualnego. Słowo „rozwojowa” oznacza, że symptomy występują u ucznia na każdym etapie rozwojowym, a trudności nie pojawiają się nagle i występują w nasilonym stopniu od początku nauki szkolnej. Z kolei określenie „specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu” oznacza, że występują one u dzieci o prawidłowej inteligencji.
U podstaw dysleksji leżą zaburzenia i opóźnienia rozwoju percepcji wzrokowej, słuchowej i kinestetyczno-ruchowej (motoryka mała i duża), za które winą obarczane są geny, hormony, zmiany struktury mózgu i mikrouszkodzenia (np. przy porodzie).
Nie można rozpoznać dysleksji rozwojowej, gdy trudności w czytaniu i pisaniu:
- są jedynie wynikiem złego funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuchem lub wadą wzroku);
- należą do zespołu symptomów inteligencji niższej niż przeciętna, niepełnosprawności intelektualnej;
- są skutkiem schorzenia neurologicznego (mózgowe porażenie dziecięce, epilepsja);
- są wyłącznie wynikiem zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego.
Mitem jest zatem przekonanie, że dysleksja dotyka dzieci mniej zdolne od innych. Dysleksja to nie lenistwo, to nie nowa moda! Nawet wśród ludzi sławnych i wybitnych nie brakuje osób z dysleksją. Możemy znaleźć je w świecie nauki, muzyki, kina, malarstwa, polityki, a nawet w literaturze. Przyglądając się biografiom znanych dyslektyków, można wysnuć wniosek, że osiągnęli oni życiowy sukces nie pomimo dysleksji, a dzięki niej. Determinacja, wytrwałość, kreatywność, nieszablonowość – to właśnie cechy, które sprawiają, że dysleksja często zamiast przekleństwem, może stać się prawdziwym darem. Wystarczy w odpowiedni sposób pokierować swoimi umiejętnościami i wykorzystać mocne strony, aby wybić się w życiu.